زرشک یکی از سبزیجات شناخته شده در سراسر جهان است که در گذشته تنها به عنوان سبزی زینتی شناخته می شد. شکوفه های گل زرشک در ابتدا زرد هستند و سپس تبدیل به قرمز و در نهایت آبی تیره می شوند. این سبزی زیبا فواید بی شماری برای سلامتی دارد. در این مطلب با خواص زرشک های مختلف و فواید برگ آن آشنا می شویم.
خواص زرشک این سبزی زینتی و سودمند
استفاده از زرشک سابقه بسیار طولانی دارد و قدمت آن به قرون وسطی برمی گردد. در گذشته از زرشک بیشتر برای درمان جوش و بیماری اسکوربوت (کمبود ویتامین C) استفاده می کردند. همچنین جوشانده این گیاه برای درمان مشکلات گوارشی و سرفه کاربرد داشت. از میوه زرشک برای تهیه مربا, ژله و آبمیوه استفاده می شد. در طب سنتی تنها از پوست و ریشه زرشک استفاده می شود. زرشک خواص دارویی بسیاری دارد. امروزه این سبزی برای درمان فشار خون بالا, بیماری وبا و سرطان ها کاربرد دارد. در واقع مصرف زرشک موجب گسترش رگ های خونی در بیماران فشار خون بالا می شود که این مسئله در کاهش علائم این بیماری موثر است. کاهش تب, بهبود علائم نقرس, درمان بیماری های کلیوی و صفراوی, بهبود علائم روماتیسم, درمان اسهال ناشی از مسمومیت غذایی و سوء هاضمه از جمله دیگر خواص زرشک می باشند. در ادامه با خواص بیشتر این سبزی آشنا می شویم.
- شواهد نشان داده است زرشک دارای خواص ضد التهابی, ضد میکروبی و ضد اسهال است. به علاوه زرشک اثرات ضد خارش دارد و سبزی ضد باکتریایی و ضد قارچ به شمار می رود. در واقع زرشک سرشار از ترکیباتی به نام آنتی اکسیدان ها است. این ترکیبات مزایای زیادی برای سلامتی دارند. از جمله خاصیت های زرشک ناشی از آنتی اکسیدان ها می توان به مقابله آن ها با رادیکال های آزاد اشاره کرد. رادیکال های آزاد واکنش های مضر بدن هستند که به سلول های سالم آسیب وارد می کنند و منجر به بیماری های مختلفی می شوند. آنتی اکسیدان های موجود در زرشک با این واکنش های مضر بدن مقابله کرده و از بدن در برابر آسیب های ناشی از آن محافظت می کند.
- از زرشک می توان برای درمان آکنه, اگزما و عفونت کاندیدا استفاده نمود. همچنین وجود ترکیبات آلکالوئید در زرشک باعث شده این سبزی دارای خواص ضد باکتری، ضد قارچ، ضد التهاب باشد. به علاوه آلکالوئیدها دارای خواص انتی اکسیدانی نیز می باشند. مصرف زرشک موجب کاهش عفونت و التهاب ادراری و تنفسی می شود. بسیاری از بیماری های شایع مانند سینوزیت، گرفتگی بینی، گلودرد، برونشیت و عفونت کاندیدا به راحتی با زرشک قابل درمان هستند.
- مصرف زرشک برای زنان نیز مفید است. یکی از فواید زرشک برای زنان, تحریک رحم می باشد. همچنین این سبزی می تواند بی نظمی سیکل قاعدگی در زنان را درمان کند و در بهبود التهاب واژن موثر باشد. یکی از مشکلات شایع در میان زنان, کم خونی است, زرشک در درمان کم خونی نیز موثر می باشد. زرشک آرام بخش است و بنابراین برای تقویت اعصاب مفید است.
- از دیگر خواص زرشک می توان به حفظ سلامت چشم اشاره کرد. این خاصیت زرشک ناشی از سطح بالای ماده ایی به نام بربرین در آن است. از زرشک برای درمان ورم ملتحمه استفاده می شود. علاوه بر چشم, زرشک برای کبد نیز مفید است. به طوری که یکی از خاصیت های زرشک برای کبد, تقویت آن می باشد. در واقع زرشک به زدودن سموم و تحریک کبد کمک می کند و این مسئله به نوبه خود باعث افزایش عملکرد کبد و درمان مشکلاتی مانند سنگ کیسه صفرا می شود. یکی از روش های طبیعی درمان بیماری هایی مانند ناراحتی معده, سوزش سر دل، ورم معده، زخم معده، و مشکلات اجابت مزاج مصرف زرشک می باشد.
- زرشک محرک اشتها است و مصرف آن در درمان مشکلاتی مانند کولیک کلیوی موجب کاهش درد و سوزش ناشی از این بیماری می شود. یکی دیگر از مهمترین خواص و فواید زرشک حفظ سلامت قلب می باشد. به طوری که این سبزی موجب افزایش جریان خون در بدن می شود و این مسئله می تواند به درمان نقص قلبی بطن کمک کند.
- در بیماران مبتلا به سرطان, روش های شیمی درمانی و پرتو درمانی موجب ضعف سلول های سفید بدن می شوند. یکی از خواص زرشک برای این بیماران, تقویت این سلول ها می باشد.
ارزش غذایی زرشک
زرشک یکی از منابع طبیعی ویتامین C شناخته شده است. همچنین این سبزی مانند میوه انگور حاوی ماده شناخته شده ایی به نام بربرین است که ارزش دارویی بسیاری دارد. بربرین ماده شیمیایی است که به عنوان یک آنتی بیوتیک برای کشتن قارچ ها، باکتری ها و دیگر عوامل بیماری زا عمل می کند و در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است. میوه, پوست ریشه و ساقه زرشک حاوی مواد شیمیایی مانند به نام پروتو آلکالوئیدهای بربرین و ایزوکوئینولین است که در درمان بسیاری از بیماری ها موثر می باشند. به علاوه زرشک یک منبع غنی از ویتامین های گروه B مانند تیامین و مواد معدنی مانند روی محسوب می شود.
خواص زرشک برای پوست
بسیاری از بیماری های پوستی از قبیل پسوریازیس به کمک عصاره زرشک درمان می شوند. بربرین موجود در زرشک از ایجاد جوش های پوستی جلوگیری می کند و در درمان قرمزی و التهاب پوست موثر است. یکی از مهترین خواص زرشک برای پوست, تسکین سوختگی می باشد. همچنین این سبزی از ایجاد عفونت در زخم ها پیشگیری می کند و موجب تسکین زخم های دهان می شود. ویتامین C موجود در زرشک برای حفظ سلامت پوست ضروری است و از پوست در برابر عوامل بیماری زای محیطی و نورخورشید و محافظت می کند. از دیگر فایده های زرشک برای پوست می توان به ساخت کلاژن و الاستین که از مواد مغذی پوست به شمار می روند, اشاره کرد. همچنین مصرف سبزیجات مانند زرشک می تواند با پیری زودرس پوست مقابله کند. در واقع استفاده منظم و موضعی از زرشک موجب سفت شدن و جوانی پوست می شود.
آیا برگ زرشک نیز برای سلامتی مفید است؟
یکی از پرکاربردترین قسمت های زرشک, برگ آن می باشد. برگ های زرشک سرشار از مواد مغذی بسیاری هستند که هر یک از آن ها مزایای بسیاری برای سلامتی دارند. گفته شده برگ زرشک می توان در درمان آب آوردگی بدن موثر باشد. همچنین برگ این سبزی نیز سرشار از ویتامین C است که برای برای حفظ سلامت عمومی بدن ضروری است. این ویتامین در بسیاری از سبزیجات و میوه های دیگر مانند کیوی نیز یافت می شود. جالب است بدانید جویدن برگ زرشک موجب تقویت لثه و دندان ها می شود. از این رو یکی از مهمترین خواص برگ زرشک, حفظ سلامتی دندان است.
با توجه به مطالب بیان شده, زرشک این سبزی زیبا و سودمند در درمان بسیاری از بیماری های مهم نقش دارد. با توجه به ارزش غذایی و خواص زرشک توصیه می شود از این سبزی در برنامه غذایی و طبخ غذاها استفاده شود.