آشنایی با خواص سیاه توسه و کاربردهای دارویی آن

سیاه توسه یکی از گیاهان دارویی فوق العاده است که برای درمان یبوست مورد توجه قرار می گیرد. خواص سیاه توسه سبب شده از این گیاه به عنوان یک تسهیل کننده در درمان برخی از بیماری ها استفاده شود. ضمن اینکه در بعضی از بیماری ها نقش یک درمانگر بدون واسطه را دارد.

خواص سیاه توسه را بهتری بشناسید

سیاه توسه از داروهای گیاهی باارزش می باشد که خواص زیادی را در خود جای داده است. این دارو با نام علمی Frangula alnus شناخته می شود.

مردم از قدیم با دمنوش این دارو گیاهی آشنایی دارند. این دارو بیشترین کاربرد خود را برای برطرف کردن یبوست مزمن نشان می دهد. این نوع خواص سیاه توسه از نقش تسهیل کنندگی آن منتج می شود.

ترکیبات موجود در سیاه توسه

ظاهری شبیه به گیلاس دارد. این گیاه در ناحیه ساقه، برگ و سایر اجزا مصرف دارویی دارد و مهم تلقی می شود. مایع قرمز رنگ موجود در آن از امودین داخلی تحت تاثیر بنزن و آمونیاک گیاه ناشی می شود. اثر مسهلی این گیاه از گلوکوزید حل شده در آب با نام فرانگولین نتیجه می گردد.

این نوع خواص سیاه توسه در بافت پوستی گیاه قابل دریافت است. امودین موجود در این دارو نیز با بلورهای سوزنی به شکل حل شده در اتانول و در شکل غیر محلولی با اثر تسهیل کنندگی فوق العاده دیده می شود. این اثر در خواص انگور و ریواس نیز وجود دارد.

شکل ظاهری گیاه سیاه توسه

این گیاه از گیاهان بدون تیغه بوده و ارتفاعی برابر با یک تا 6 متر دارد. شاخه های تیره رنگی دارد و در بین این شاخه های تیره، رگه سفید رنگی دیده می شود. برگ های این گیاه در نوع منفرد، با ابعاد 3*3 سانتی متر، بدون کرک بوده و گل های زیبایی نیز به شکل تجمعی یا منفرد دارد. این گل ها نیز بسیار شفاف و کوچک می باشند و در رنگ سفید متمایل به گلی دیده می شوند.

میوه این گیاه به شکل سته بوده(منظور از سته همان میوه های گوشتی ساده می باشد که مرز واضحی بین قسمت داخلی و خارجی ندارد. بلوبری، زغال اخته، خرما و … از جمله میوه های سته می باشند) و به شکل خوشه ای دیده می شود.

میوه های سیاه توسه قطری برابر با 8 میلی متر دارند. ابتدا به رنگ قرمز، سپس در رنگ سیاه دیده می شوند. این گیاه در ناحیه پوست ساقه مورد استفاده قرار می گیرد. این قسمت در سطح خارجی به رنگ خاکستری قهوه ای و در داخل به رنگ قهوه ای دارچینی می باشد.

برداشت این گیاه در ماه های اردیبهشت تا تیر ماه انجام می گیرد. این برداشت با جدا سازی پوست شاخه ها اعمال می گردد و آن گاه این نوارها در معرض هوا دهی واقع می شوند.

این گیاه به شکل بومی در اروپا یافت می شود. ویلز انگلستان و سیبری از مناطق رشد سیاه توسه می باشند. در ایران نیز سیاه توسه در شهرهایی چون لاهیجان، نور و قسمت هایی از گیلان رویت می شود.

این گیاه به گروه عنابیان تعلق داشته و در نه دسته جای می گیرد. دسته سوم این گیاه بیشتر در مناطقی از دامنه ها، تپه ها و … به شکل درختچه نمایان می شود. زمین های زراعی، لبه جوی ها، نواحی جنگلی مکان مناسبی برای رشد خودروی سیاه توسه می باشند.

مضرات سیاه توسه

خواص سیاه توسه بی شمار بوده اما این گیاه مضرات مصرفی نیز به همراه دارد. برای استفاده از فواید سیاه توسه بهتر است اطلاعاتی پیرامون زمان و نحوه مصرف داشته باشیم.

نوع خشک شده این گیاه ضرر ندارد اما نمونه تازه آن سبب حالت تهوع و استفراغ می شود. این عارضه بیشتر در حیوانات به خصوص گوساله ها دیده می شود. وجود انترانول، مشتقات انتراکینون ها و انترون در سیاه توسه زمینه ساز مسمومیت می شود و این مسمومیت خود را با علائمی نظیر قولنج روده، ورم معده، اسهال و تب نشان می دهد. پوست تازه این گیاه سبب قولنج روده می شود. اگر دچار اختلال آب و الکترولیت، بیماری های التهابی در ناحیه روده هستید، بهتر است سیاه توسه را برای مصرف نادیده بگیرید و از آن استفاده نکنید. مصرف این گیاه در کودکان زیر 12 سال خطرات جدی به دنبال دارد و به همین خاطر ممنوع می باشد.

فواید درمانی سیاه توسه

یکی از فواید سیاه توسه به ویژگی روان کنندگی آن مربوط می شود. پوست این گیاه ملین کنندگی کمی دارد اما در عضو یک مسهل عالی در نظر گرفته می شود.

برای درمان یبوست های پایدار از خواص دارویی سیاه توسه بهره مند شوید. این گیاه صفرابر بوده و به همین خاطر برای درمان یبوست های اسپاسمودیک مورد توجه قرار می گیرد.

جوشانده تهیه شده از پوست ریشه سیاه توسه در شکل غلیظ شده برای بهبود زخم ها استفاده می شود. این استعمال خارجی است. برای درمان بواسیر، سکسکه، یبوست، رفلاکس معده، نفخ و … عملکرد مثبت و قابل توجهی دارد.

برای بهبود عفونت های جلدی، درمان کچلی و کنترل آبسه کاربردی است. از برگ و پوست این گیاه می توان رنگ زرد را با املاح آهن تهیه نمود.

از چوب سیاه توسه در صنعت استفاده می شود و از میوه نرسیده آن برای تولید رنگ سبز کمک گرفته می شود.

نحوه مصرف سیاه توسه

برای بهره مندی از خواص سیاه توسه باید پوست آرد شده این دارو را به اندازه یک تا سه گرم در آب جوشانده و عصاره دریافتی به شکل تدریجی مصرف شود.

برای بهره مندی از خواص ملین سیاه توسه کافی است پوست سیاه توسه و 25 گرم دانه کتان را با 20 گرم گل پنیرک، 20 گرم مریم گلی و 30 گرم ریشه آنژلیک در یک لیوان آب بجوشانید و این جوشانده را در وعده صبح و عصر میل نمایید. اگر می خواهید از پوست این گیاه برای استعمال خارجی استفاده کنید، بهتر است 100 گرم از آن را در یک لیتر آب بجوشانید.