ترخینه دارای اسامی دیگری همچون ته رخینه، ته رخوانه، ته رخنه، دوینه و کشیگینه می باشد. که برای تهیه آش ترخینه مورد استفاده قرار می گیرد و از جمله مواد غذایی است که به دلیل فرآیند ساخت آن، دارای مزیت های دارویی می باشد. از این رو در این نوشتار می توانید، با خواص ترخینه و دستور تهیه آش ترخینه آشنا شوید.
مهمترین خواص ترخینه
ترخینه معمولا به دو صورت بدست آید. ترخینه در روش اول، مقداری بلغور گندم یا جوی نیم کوب را به همراه دوغ به مدت چند ساعت می جوشانند و بعد خمیر بدست آماده را به حالت گوله گوله در مقابل نور خورشید و یا تنورهای مخصوص حرارت قرار می دهند تا کاملا خشک شوند. روش دوم؛ از خیساندن بلغور گندم و یا جو نیم کوب در دوغ ترش تهیه می شود، که باید به مدت 10 روز به همان شکل باقی بماند و برای ماندگاری بیشتر ترخینه بهتر است، همانند روش اول خشک شود. که در هر دو روش پیش از خشک کردن ترخینه می توان از افزودنی های همچون نمک، شلغم و پونه به منظور ماندگاری بیشتر و افزایش خواص ترخینه استفاده کرد و مطالعات انجام گرفته بر روی ترخینه نشان می دهد، که مصرف ترخینه خیس بیش از ترخینه خشک شده دارای مزیت دارویی می باشد. البته زمانی می توانید، از خواص ترخینه بهره مند گردید، که ترخینه را به صورت کاملا بهداشتی تهیه نمایید.
ترخینه به دلیل وجود انواع ویتامین ها و همچنین خاصیت آنتی بیوتکی خود، همچنین به خاطر وجود لاکتوباسیلوس(باکتری های مفید) و باکتریوسین ها(پپتیدهای ضدمیکروبی) برای سلامت بدن مفید هستند و مصرف ترخینه برای پیشگیری و درمان بیماری سرماخوردگی و بیماری آنفولانزا، مقابله با رشد میکروب های مضر در سیستم گوارشی و جلوگیری از پوکی استخوان موثر است.
علاوه بر آن گندم یا جو موجود در ترخینه هر کدام درای خواص بی شماری می باشند. که کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سرطان، دیابت و درمان زکام های سخت، سرفه و یبوست برخی خواص بلغور گندم می باشند. جو نیز دارای فواید درمانی همچون کاهش تب، درمان یبوست، درمان درد کمر، کاهش وزن، درمان اخلاط خونی، ورم حنجره و حلق، سرفه و … است. همچنین خواص گیاهان دارویی همچون شلغم و پونه موجود در ترخینه را نمی توان نادیده گرفت.
دستور پخت آش ترخینه:
برای پخت این آش، باید ابتدا چند عدد ترخینه خشک شده و حبوبات را با مقداری آب درون قابلمه بریزید و روی حرارت قرار دهید تا بپزند. زمانی که ترخینه و حبوبات نیم پز شد، سبزی آش را به آن بیافزاید و در آخر پیاز داغ و زردچوبه را به آن اضافه نمایید. سپس اجازه دهید، تا کاملا آش جابیافتد و بعد آن را از روی حرارت بردارید. در زمان پخت این آش هر چند مدت آن را هم بزنید، تا ته نگیرد.
این آش از جمله غذاهای محلی استان لرستان، کرمانشاه و همدان می باشد.